تحقیق: معرفی آثار و نظریات مهندس ایرج کلانتری

این تحقیق در 53 صفحه تنظمیم شده است. متن مطابق استانداردهای نگارش متون علمی تنظیم شده و برای ارائه پروژه کارشناسی و کارشناسی ارشد معماری مناسب می‌باشد.

فایل تحقیق قابل ویرایش به صورت word ارائه شده است.

مقدمه:

ایرج کلانتری طالقانی، معمار و شهرساز، که در حال حاضر ریاست هیات مدیره مهندسین مشاور باوند را بر عهده دارد یکی از صاحب نظران عرصه معماری و شهرسازی کشور است که از کلان(در مقیاس شهرسازی) تا خرد(طراحی اجزاء و جزییات معماری) را آزموده است. ایرج کلانتری که یکی از شاخص‌ترین معماران متاخر نسل دوم معماری معاصر ایران است، مفاهیم و اندیشه‌های خاصی بویژه در حیطه معماری مسکن دارد. تجربه ی چهل سال معماری مدام به کلانتری آموخته که معماری گذشته ی ایران پر از ظرافت ها و مفاهیم بنیادی است و منبعی بسیار غنی برای معماران امروز ایران محسوب می‌شود. ولی این بدان معنا نیست که کلانتری در پی نوآوری و الهام از معماری غرب نبوده است. از این روست که تاثیر معماران مدرن را می‌توان به وفور در اندیشه‌ها و کارهای او مشاهده کرد(بانی مسعود، 1388: 351).

مهندس کلانتری شخصیت پرکاری بهشمار میرود شاید عملگرایی او را باید برجستهترین ویژگی او به شمار آورد(آزادی، 1389: 237). او در شروع فعالیت حرفهای خود مسیر شکلگیری امروزی شدن معماری ما را، با کارهای عمدتا مسکونی خود نشانهگذاری کرد که برخی از این خانهها جزو بهترین آزمایشهای امروزی کردن معماری مسکن در دهه 40 هستند. به رغم داشتن ذوق نقاشی و تفننهایی که در بیان انتزاعی معماری با زبان نقاشی کردهاست در معماری به واقعیت ملموس و محسوس فضاها توجه دارد. برای او پلان و مقطع و نما راهنمای کار سازندهاند و ارزش شکلی مستقلی ندارند(هاشمی، 13،12-11).

مبانی نظری

کلانتری چهار مفهوم را در فرآیند طراحی معماری خود مهم میداند:

1- سادگی

2- وحدت و تنوع

3- نظم ساختاری

4- فردیت بارز

کلانتری روند طراحی خود را بر مبنای سه اصل میداند. اصل اول زیبایی شناسی، اصل دوم توجه به بستر طرح و اصل سوم را استفاده از امکانات و قابلیت‌های بستر طرح می‌داند. از نظر او معماری یک موجود یکپارچه است که پلان، حجم، روابط و نمای آن تفکیک پذیر نیستند.

در برخورد با معماری سنتی ایران می‌گوید: من با اولویت دادن به قابلیت‌های بستر طرح همچنان این اصل مهم معماری ایرانی را رعایت می کنم و از باورها و فرهنگ ایرانی آن چیزی را می‌گیرم که خمیر مایه و روح معماری است. معتقد نیستم که یک اثر جدید باید همشکل و در راستای معماری گذشته باشد بلکه باید چیزی بر آن بیفزاید. طبعا با رعایت همجواری‌ها، اقلیم، مهارت‌های فنی و مصالح بومی و عوامل محیطی نمی‌توان یک چیز بی‌ربط به معماری منطقه ایجاد کرد. من گذشته معماری ایران و قابلیت‌های آن را انکار نمی‌کنم و در هر جا که کاربرد آن بتواند مفید و واقعی باشد از آن استفاده می‌کنم. من از فرهنگ و معماری ایران تاثیرات محیطی، مهارت‌های فنی و مصالح بومی، فرهنگ کاربر بنا و از همه مهمتر نگرش و الگوهای کلی و مفاهیم درونی آن را اتخاذ می‌کنم، می‌پرورانم و به روش شخصی خود بازگو می‌کنم و در پی بازتکرار فرم‌ها و عناصری که با پیشرفت فناوری و تغییر الگوهای مصرف، نیاز کاربردی و سازه‌ای خود را از دست داده‌اند نیستم.

او در مورد معماری مدرن میگوید: باید اعتراف کنم که من همچنان تحت تاثیر مدرنیزم هستم. هنوز به نظر می رسد که مکتب مدرنیزم در مقایسه با معماری‌های امروزی و فرم پردازی‌های عجیب و غریب روش بهتری برای پرداختن به معماری واقعی بوده است. تردیدی نیست که آگاهی از واقعیات این سبک و نظریات محکم تئوری پردازان آن برای ایجاد و ترویج این سبک در مقابل فلسفه پردازی‌های بی بنیاد و سطحی معماری‌های مد و زودگذر بعدی از دلایل علاقه من به آن است.

جمع‌بندی:

عملگرایی و کارکردگرایی از اصول اساسی معماری ایرج کلانتری است که در هر طرح جدید با نوآوری و رویکردهای اجتماعی و ترکیب شده و طرحی مناسب و منحصر بفرد را به دستدهد. معمار درطول 50 سال کار حرفهای خود همواره در مسیری که به آن اعتقاد داشته و آن را صحیح میدانسته قدم برداشته و طرحی نیست که برگشت او از نظریاتش یا نفی آنها را در این دوره نشان دهد. او در طراحی تنها به خود معماری توجه دارد و بیان‌های گرافیکی و ایده‌های افراط آمیز و از دیدگاه خودش تک‌گویی‌های رضامندانه را شاخ و برگ‌های زائد می‌داند برای عدم رویارویی با وضعیت موجود. سادگی و عدم افراط نیز از خصوصیات شاخص معماری اوست و پایبندی به مدرنیسم یا تعلق به روح معماری ایرانی باعث نشده تا کلانتری طرح را مقید به این علایق کند و توجه به یک جنبه او را از پاسخگویی به تمام جوانب طرح دور کند.