نقش اقلیم به عنوان عاملی فرهنگ ساز در روند شکل گیری فضاهای معماری و شهرسازی مناطق کویری (نمونه موردی شهر یزد)

این مقاله در اولین همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری پذیرفته شده است.

فایل این مقاله به صورت word و قابل ویرایش است.

لینک مقالات همایش در سایت سیویلیکا (+)

چكيده

همزمان با رشد سریع جمعیت و گسترش و توسعه بیش از حد شهرها، بشر همواره جهت تامین شرایط آسایش محیطی و امنیتی، سعی در ساخت بناهای متعدد داشته است. این ساخت و سازها همواره منجر به تولید انبوه فضاهای معماری و بالطبع سبب پیدایش شهرها نیز شده است. بعضاً این شکل گیری های شهری بدون توجه به مساله اقلیم بوده که نمونه های آن در بافت ها و محله های احداثی در شهرهای گوناگون معاصر قابل مشاهده است. این بی توجهی ها به اقلیم در روند شکل گیری فضاهای معماری و شهرسازی، طراحان و متخصصان را بر آن داشته که با مطالعه جنبه های کالبدی محیطی، اقلیم را به عنوان عاملی در راستای بستر فرهنگ ساز ساخت و ساز معرفی نمایند. این امر در ایران، در هسته های قدیمی شهرها و بناهای سنتی قابل مشاهده است. از اینرو می توان گفت ارزشهای نهفته در معماری و شهرسازی سنتی و تاریخی هر کشوری دارای منابع بسیار غنی جهت استخراج اصول معماری اقلیمی است، در خانه ها و فضاهای شهری سنتی وجود پتانسیل های مناسب در عناصر کالبدی و چگونگی جهت گیری و شکل گیری آنها با توجه به شرایط اقلیمی منطقه ( به خصوص در معماری و شهرسازی مناطق کویری )، موید این مطلب است.

در این مقاله بر آنیم تا با بررسی و تحلیل ماهیت فرم مجموعه ای از بناهای شهر یزد از جهت فرآیند ساخت و روند شکل گیری و جهت گیری در گستره بافتهای شهری به لحاظ محیطی پی ببریم که چگونه اقلیم می تواند به عنوان عاملی فرهنگ ساز در ساخت و گسترش بهینه شهرها نقش داشته باشد.

دلیل انتخاب شهر یزد شرایط اقلیمی خاص آن منطقه و قرار گیری بافت های ارزشمند تاریخی و سنتی در آن است که دارای پتانسیلهای مناسب در عناصر کالبدی و فرمی وحجمی می باشند. روش تحقیق در این مقاله ترکیبی از روش کتابخانه ای و میدانی است.

واژه های کلیدی: بافت های سنتی، خانه های سنتی، عناصر کالبدی و اقلیمی، شهریزد، جهت گیری، شکل گیری.