تأثیرپذیری معماری پایدار از بستر طبیعی (با نگاهی به کبوترخانه های شرق اصفهان)

این مقاله در اولین همایش ملی معماری پایدار و توسعه شهری پذیرفته شده است.

فایل این مقاله به صورت word و قابل ویرایش است.

 لینک مقالات همایش در سایت سیویلیکا (+)

چکیده

امروزه به دلیل روند شتابان زندگی جدید و عواقب ناشی از توسعه نا آگاهانه محیط، به باز اندیشی در چگونگی شکل­گیری محیط پایدار و رویکرد توسعه پایدار توجه ویژه می­شود تا شاید مرهمی برای محیط فردا باشد. به علت اندیشه شکل دهنده­ توسعه و طراحی پایدار که انسان و محیط در تعامل با هم قرار می­گیرند، این رویکرد متعلق به همه زمان­هاست و باید توجه داشت که آن سبکی زودگذر نیست. معماری گذشته ایران یکی از نمونه­های موفق هم­خوانی زندگی با محیط پیرامون است. اندیشه و روش­هایی که برای ساخت بناهای کاربردی در نظر گرفته شده، همساز با محیط است. یکی از این بناها، کبوترخانه­ها هستند که به عنوان زیرساخت تأسیسات كشاورزی،پاسخی در مقابل شرایط نامساعد اقلیمی جهت جمع آوری کود و تقویت خاک بودند. در حوالی استان اصفهان بیش از سه هزار کبوترخانه وجود داشته که به نظر می­رسد، رونق آن­ها در دوره صفوی، مقارن با رونق کشاورزی در منطقه بوده باشد. بعدها در دوره قاجار نیز روند ساخت کبوترخانه­ها به صورت چشمگیری ادامه یافت. ناحیه شرق اصفهان تا پیش از مدرنیسم و استفاده ناآگاهانه محصولات صنعتی دارای توسعه پایدار و گونه­های متعدد بناهای همساز با اقلیم و زندگی مردم بود، به این دلیل کبوترخانه های این منطقه برای مطالعه موردی پژوهش انتخاب شدند. در این راستا با روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا تعاریف و مفاهیم مرتبط با پایداری و طراحی پایدار بررسی شده است، سپس با توجه ویژه به منطقه پژوهش به دسته بندی و گونه شناسی کبوترخانه­های شرق اصفهان پرداخته شده است و نهایتا مولفه­های موثر در توسعه پایدار این منطقه در رابطه با کبوتر خانه­ها استخراج شد؛ مولفه­هایی نظیر شناسایی مکان مناسب در استقرار بنا و نزدیکی به زمین­های کشاورزی، هماهنگی با زندگی و فرهنگ مردم منطقه، ارتباط با طبیعت و شناخت فرآیندهای طبیعی نظیر تولید کود و استفاده از پرندگان، هم­خوانی مناسب فرم بنا با اقلیم و نحوه قرارگیری آن با توجه به عوامل محیطی.

واژه­های کلیدی: طراحی پایدار، توسعه پایدار، محیط زیست، کبوترخانه، شرق اصفهان.