زیباشناسی سازه در معماری معاصر

چکیده

پیوند فرم معماری و سازه تندیس خاصی را به وجود می آورد که حاصل خلاقیت در سازه ، فرم و فن آوری ویژه ای در ساخت است .به تدریج این پیوند در پی تحولات موجود در معماری می تواند دستمایه ای برای شکل گیری زیبایی و استواری در سازه گردد .فضای معماری در تار و پود سیمای شهری ، فضای کیفی و خصوصیات بصری میتواند تاثیر مثبت گذاشته ومی تواند بیان گر جایگاه نقش سازه در فرمهای معماری باشد . بنابر این می توان بیان کرد که سازه ها به دو صورت می توانند در فرمهای معماری تاثیر گذار باشند . 1- عملکرد ذاتی سازه که تحمل و انتقال بار و به عنوان اسکلت نگه دارنده ساختمان است . 2- عملکرد تندیسگونه . عده ای از محققین معماری (ماریوسا لوا لدوری ) معتقد است که توجه به سازه ساختمان به صورت غیر قا بل اجتنابی منجر به زیبایی خواهد شد . بدین ترتیب میتوان نتیجه گرفت دانش درک سازه به عنوان قسمتی از معماری و زیبا شناسی تلفیقی واجد اهمیت است و پیوند مشترک و درک متقابل سازه ، معماری و زیبایی تخصصی است که جز از معمار و طراحی چیره دست بر نمی آید . از آنجا که سازه ها همیشه برای اهداف معینی ساخته می شوند پس توجه به سودمندی یکی از تفاوتهای اساسی بین ساخت فضاهای ساختمان و سازه ایست . در نتیجه هیچ سازه ای بخاطر خود سازه ساخته نمی شود . به عبارت دیگر مفهوم سازه برای سازه هیچ گاه صحیح نیست . بنابر این می توان نتیجه گرفت که : تعادل ، پایداری ، عملکرد ، زیبایی عواملی هستند که بحث "زیبایی"در سازه را بیشتر مطرح می کنند و از آنجا که سازه ها اصولا و ماهیتا واجد تعادل ، پایداری و عملکرد هستند ، این خصوصیات اصالت صداقت و زیبایی را بر این اساس مطرح می کنند. (احمدی،1375 )

مقدمه

سازه در معماری به عنوان اولین مسئله مهم بر پا سازی فضا مطرح است . اما کمتر به عنوان مسئله ای زیبا شناسی به آن نگریسته شده ، زیرا که زیبا شناسی قالبا در آخرین مراحل طراحی و ساخت مطرح می شود . در ذهن عموم مردم وظایف مهندس سازه جوابگویی به نیازهای یک معماری برای ایجاد یک سیستم سازه ای است که ضمن تحمل نیروهای وارده رفتار شناختی شده ای در شرایط مختلف بار گذاری داشته و از ایمنی لازم بر خوردار باشد . فرایندی از طراحی که نیاز به محاسبات بسیار زیادجهت تعیین تنش ها و تغییر شکلها دارد طراح نه تنها باید دامنه وسیعی از انتخابهای مختلف را مد نظر داشته باشد بلکه باید رفتار این سیستمها را در شرایط مختلف بار گذاری دقیقا بررسی نماید و از تامین سایر نیازهای طرح اطمینان حاصل نماید . در پی شناخت رابطه هنر طراحی معماری و طراحی سازه و پرداختن به زیبا شناسی بین این دو می توان گفت سازه جزئی از اجزاء فرم معماری است . هدف در این مقاله بررسی جایگاه سازه در ساختار زیبا شناسا نه معماری معاصر است که در آن از روشهای استدلالی و تحلیل ، بر پایه کشف ماهیت پدیده ها و روابط بین آنها استفاده شده است تا ساختار نظریه بوجود آید که بر پایه ایده های زیر می باشد : 1- بررسی چگونگی استفاده از ایده های سازه ای در فرمهای معماری 2- بررسی سوابق سازه بر ساختار زیبا شناسی از گذشته تا حال 3- بررسی نحوه نماد پردازی سازه ای با نمایش سطوح فن آوری جدید در اجرا .(ضیمران ،محمد،1380)

نتیجه گیری

یک طراحی بدیع و نوین براییک ساختمان هنگامی میسر خواهد بود که فرایند طراحی و شکل گیری مراحل مختلف طرح نتیجه هم فکری – هم کاری و تلاش معمار مهندس ساختمان – مهندس تاسیسات و حتی سازندگان ان ئدر چنین مسیری می باشد . مهندس سازه عضوی از تیم طراحی و ساخت می باشد که به خوبی به ویزگیهای مصالح و رفتار سازه ها تحت تاثیر بارهای متفاوت واقف است . همچنین فرایند ساخت و تولید اجزارا بخوبی درک می کند . مهندس سازه باید در روند شکل گیری یک طرح معماری ، وظیفه خطیر طراحی سازه و اجزا آن را در قالب محاسبات ساختمانمی ، طراحی فرم سازه ، طراحی اعضا سازه و اتصالات آن با تحقیق معیارهای طراحی الزامات و محدودیت های طرح در ابعاد مختلف به عهده گیرد . هدف اصلی طراحی معماری باید ایجاد فرمهایی باشد که هم نیازهای کاربردی ساختمان را تامین نماید و هم از نظر زیبا شناسی موفق باشد و هدف اصلی طراحی سازه باید ایجاد فرم های سازه باشد که ضمن تا مین نیاز های کاربردی ، بارهای اعمال شده را نیز به بهترین نحو و بصورت اقتصادی تحمل نماید . وظیفه مهندسین سازه آفرینش طرح هایی است که از نظر عملکردی پاسخگوی نیازهای طرح بوده و از نظر فنی ، اجرایی و اقتصادی دارای شرایط لازم باشد . و علاوه بر ان از نظر مطلوبیت های فرم ظاهری ساختمان مکمل حس زیبا شناسی معماری باشد . باید تفاوت میان نقش های متفاوت و در عین حال بسیار مهم معمار و مهندس به خوبی درک شود تا ارزش واقعی کار هر یک به خوبی شناخته شود . در نهایت رابطه بین طراحی و ساخت تنها زمانی به رقابتی مثبت و سازنده تبدیل خواهد شد که این شناخت به خوبی تامین شده باشد .مهندسی سازه یک هنر است که هدف ان ایجاد ساختمانهایی است که جوابگوی نیازهای عملکردی ، معیارهای زیبایی شناختی ، نیازهای دوران بهره برداری و محدودیت های مربوط به شرایط اجرای ساختمان باشد .(گیدئین ،زیگفرند ،1376)